Αύγουστος 1986


Γιατί μόνο « δεξιά » και μόνο « αριστερά »;


« Χρόνια τώρα μας ζητούνε να πάμε μόνο δεξιά και αριστερά. Γιατί; Δεν υπάρχει τάχα δρόμος προς τα πάνω; ».
Το ερώτημα ανήκει στον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα και νομπελίστα Σολτζενίτσιν και είναι ένα ερώτημα που θέτει σειρά ερωτημάτων σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. Ως πότε η ανθρωπότητα θα είναι εγκλωβισμένη στα μονολιθικά συστήματα του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού; Σε μια εποχή που και η γνώση είναι πολυδιάστατη και η Δημοκρατία είναι πλουραλιστική, γιατί οι πολιτικές μας ιδεολογίες, αν πρέπει να τις λέμε ιδεολογίες, είναι κολλημένες σ’ αυτές τις δυο μυλόπετρες π’ αλέθουνε αδίστακτα ανθρώπους και λαούς;
Γιατί ύστερα μάλιστα από τόσες αποτυχημένες εμπειρίες και αιματηρές διαμαρτυρίες εκατομμυρίων ανθρώπων, εξακολουθούμε να πορευόμαστε τυφλοί και φανατισμένοι μόνο «δεξιά» ή μόνο « αριστερά»;
Και τι σημαίνει επιτέλους για τον άνθρωπο, για την ελεύθερη ηθική συνείδηση του ανθρώπου το « δεξιός» και «αριστερός»; Η διαχρονική και πανθομολογούμενη αξιολόγηση του ανθρώπου ήταν πάντα το «καλός» ή «κακός», « πονηρός» ή « αγαθός». Ποιο είναι λοιπόν το περιεχόμενο, το «ειδικό βάρος » του «αριστερού» και του «δεξιού»;
Βέβαια, ο αναγνώστης μου, μπορεί να ερωτήσει το μεγάλο συγγραφέα και μένα που σχολιάζω τα λόγια του:
Και τι είναι αυτό το σύνθημα «προς τα πάνω »; Είναι ένα φιλοσοφικό, μεταφυσικό σύνθημα ή είναι ένα ρεαλιστικό κοινωνικοπολιτικό σχήμα;
Δεν αναλαμβάνω την ευθύνη να ερμηνεύσω το βαθυστόχαστο λόγο του Σολτζενίτσιν.
Συμπεραίνω μόνο πως το σύνθημα «προς τα πάνω » σημαίνει, ότι τα πολιτικά κόμματα, που διαχειρίζονται τη μοίρα ενός λαού, πρέπει νάχουν μια ανώτερη θεώρηση για τον άνθρωπο και τους σκοπούς της ανθρωπότητας.
Συμπεραίνω πως οι πολιτικοί ηγέτες δεν πρέπει να υπόσχονται στους λαούς μόνο γεφύρια και αυξήσεις, αλλά και κάτι άλλο, που μιλεί βαθύτερα στον άνθρωπο και τον βοηθά να σηκώνεται προς τα πάνω, να γίνεται άνθρωπος, να ζει σαν άνθρωπος μέσα στην ανθρωπότητα.
Αλλά ξαναγυρίζοντας στον εγκλωβισμό του καπιταλισμού και σοσιαλισμού, για τον οποίο μιλήσαμε πλειό πάνω, μπορώ να πω καθαρά και προφητικά την γνώμη μου: Η ανθρωπότητα που αδιάκοπα κινείται και πορεύεται, δεν πρόκειται να μείνει για πάντα σ’ αυτές τις δύο μυλόπετρες.
Κι αυτοί που σηκώνουν σήμερο τα μπαϊράκια των θάταν καλό να μετριάσουν τη μονολιθικότητα, το φανατισμό και τις δημαγωγίες τους.
Ωστόσο, μεγάλη τιμή κι ευθύνη ανήκει σ’ αυτούς που θα ετοιμάσουν, όχι τον τρίτο ή τον τέταρτο, αλλά τον ίσιο και σωστό δρόμο στην πορεία των λαών και του δικού μας, του Ελληνικού Λαού.
Και η ευθύνη βαραίνει βέβαια ιδιαίτερα τους ώμους εκείνων που βαστούνε τη σημαία του προς « τα πάνω ».